اظهارات و موضع‌گیری‌های مقامات آمریکا شامل جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید حاکی از آن است که دولت دمکرات همچنان در حال برآورد شرایط و طراحی استراتژی خود در قبال جمهوری اسلامی ایران است. بایدن در دوران تبلیغات انتخاباتی با کلی‌گویی وعده بازگشت به برجام را داده بود، به طوری که حسن روحانی، همتای او در تهران انتظار داشت در روز نخست ورود به کاخ سفید با یک امضاء آمریکا را به برجام بازگرداند. اما چنین نشد و به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور جدید آمریکا پس از دریافت گزارش‌های محرمانه و اطلاعاتی برای بازگشت به برجام به اقداماتی فراتر از یک امضاء نیاز داشته باشد.
در این بین گمانه‌زنی‌هایی درباره رویکرد احتمالی دولت جو بایدن مطرح می‌شود که از جمله آنها پیشنهاد توافق‌های جداگانه با ایران است.
روزنامه هیوم اسرائیل به نقل از دو منبع نزدیک به کاخ سفید گزارش داد: «دولت بایدن در حال بررسی دو توافق دیگر با ایران در زمینه فعالیت‌های ستیزه‌جویانه آن در منطقه خاورمیانه و ابعاد فعالیت‌های هستهای است که جدا از برنامه جامع اقدام مشترک خواهد بود.»
هیوم می‌افزاید که این پیشنهاد را جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن و از چهره‌های کلیدی مذاکرات منتهی به برجام ارایه داده است. براساس این گزارش، سالیوان پیشنهاد کرده که مساله هستهای ایران از سیاست‌های توسعه‌طلبانه جمهوری اسلامی جدا شود.
هیوم در ادامه می‌نویسد، دولت بایدن هنوز در حال شکل‌دهی به سیاست ایران است اما دو منبع آگاه می‌گویند، جداسازی مساله هستهای و فعالیت‌های منطقه‌ای یکی از گزینه‌های روی میز است.
بر اساس این گزارش، پس از بازگشت آمریکا و ایران به برجام، دولت بایدن به دنبال دو توافق دیگر در آینده خواهد بود. یک گزینه افزایش مدت توافق و توسعه آن به موضوعاتی نظیر ساخت کلاهک هستهای است. گزینه دیگر نیز توافق با ایران بر سر حضور منطقه‌ای و کاهش نفوذ در خاورمیانه است.
پیامدهای توافق صرفا هستهای با ایران بدون در نظر گرفتن نگرانی‌های امنیتی کشورهای همسایه و تغییر محاسبه‌های منطقه‌ای به دنبال تحولات جدید در خاورمیانه به ویژه پس از پیمان ابراهیم، دستیابی به توافقی فراتر از موضوع هستهای را به یک ضرورت تبدیل کرده است.
اما حل و فصل جداگانه مساله هستهای ایران به امید هموار شدن مسیر مذاکره بر سر ماجراجویی‌های منطقه‌ای و برنامه ساخت کلاهک هستهای، همان استراتژی آزموده شده دولت باراک اوباما است که هیچگاه از برجام فراتر نرفت.
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در گفت‌و‌گوی تلفنی با اوباما پیش از آغاز رسمی مذاکرات هستهای، به او وعده داده بود که «موضوعات را یکی یکی حل کنیم و پس از مساله هستهای به سراغ موضوعات دیگر برویم». وعده‌ای که پس اجرای توافق هستهای و پدید آمدن فضای تنفس برای تهران به دنبال لغو بخشی از تحریم‌ها عملی نشد و همین امر شکست برجام را رقم زد.
باوجود اظهارات پراکنده بایدن درباره بازگشت به برجام در دوران تبلیغات انتخاباتی، او هنوز استراتژی خود درباره ایران را به طور روشن اعلام نکرده است. بایدن در روزهای اخیر سخنرانی مفصلی در زمینه سیاست خارجی انجام داد که در آن کوچکترین اشاره‌ای به مساله ایران نداشت و به جای همکاری نزدیک با عربستان و اسرائیل را اولویت خود در خاورمیانه اعلام کرد. گوشه‌هایی از مصاحبه سی‌ان‌ان با رئیس‌جمهور جدید آمریکا نیز به دو موضع پیشین او اشاره دارد که لزوم بازگشت ایران به تعهداتش-شامل توقف غنی‌سازی اورانیوم-است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و جیک سالیوان هم از رایزنی‌های گسترده با طرف اروپایی در مورد ایران سخن می‌گویند، اما جزئیات این مذاکرات علنی نشده است.
در این بین نام فرانسه به عنوان میانجی به گوش می‌رسد و مذاکراتی با عربستان سعودی و اسرائیل نیز در جریان است.
از سوی دیگر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز به اعلام بازگشت به برجام در صورت لغو تحریم‌ها، به بازگشت به مذاکره با آمریکا چراغ سبز نشان داده است.
به این ترتیب حرکت دو طرف در جهت بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها چندان دور از ذهن نیست. آنچه مورد تردید است توانایی سالیوان و همفکرانش برای ترغیب تهران به‌منظور باقی ماندن پای میز مذاکره و امضاء توافق‌های بیشتر است. آن هم در زمانی است که بازگشت به برجام انجام شده و جمهوری اسلامی ایران به بخشی از منابع مالی مورد نیاز برای تضمین بقای خود دسترسی پیدا کرده است.
سناریویی که یک بار در دولت اوباما اجرا شد و نتیجه مورد ادعای سالیوان و همکاران را به دنبال نداشت.
